فصل اول
وظايف ماماها در مراقبتهاى قبل از زايمان
الف – تهيه شرح حال بيمار كه شامل يادداشت آخرين روز قاعدگى، تعيين تاريخ زايمان بعدى و سوابق قبلى طبق فرم شماره 1.
ب – ضميمه كردن فرم معاينه كامل توسط پزشك در مراجعه بيمار كه دال بر سلامت كامل زن باردار باشد طبق فرم شماره 2.
ج – معاينه بيمار از نظر مامايى: 1- اندازهگيرى وزن و فشار خون. 2- اندازهگيرى رحم (تعيين سن حاملگى) و مقايسه آن با سن حاملگى، مذكور در شرح حال. 3- صداى قلب جنين. 4- وجود ورم اندامها. 5- معاينه با اسپكولوم و نمونه بردارى سيتولوژى و كشت. 6- آزمايشات پاراكلينيكى شامل آزمايش ادرار براى قند و آلبومين – استن (با نوار مخصوص). 7- درخواست آزمايش قندخون – واسرمن – ميزان هموگلوبين Hb و Rh و گروه خون كه جواب بايستى ضميمه فرم درخواست معاينه عمومى اوليه جهت پزشك فرستاده شود.
د – ارجاع كليه موارد غير طبيعى به پزشك و يا متخصص مربوطه بر طبق فرم شماره 3 از جمله: 1- ابتلا به بيمارى سيفيليس و يا سابقه ابتلا به آن 2- هرگونه خونريزى مهبلى اعم ازلك بينى و خونريزى شديد. 3- ورم در صورت و اندامها. 4- بروز استفراغ شديد در سه ماه او باردارى و هر نوع استفراغ در ماههاى آخر حاملگى. 5- سردرد مداوم مخصوصاً در نيمه دوم حاملگى و در ناحيه اپيگاستر. 6- هر نوع اختلال بينايى از قبيل تار شدن چشمها و محدود شدن ميزان بينايى و غيره. 7- حمله و تشنج در دوران باردارى. 8- پيدايش هر گونه درد شكمى (باستثناء دردهاى زايمان به موقع) 9- مشاهده قند و يا آلبومين در ادرار و يا گزارش غيرطبيعى در آزمايشهاى انجام شده 10- شنيده شدن صداى قلب جنين از 5 ماهگى ببعد و يا قطع حركات جنين در نيمه دوم حاملگى. 12- دفع مايع آمنيوتيك 13- تب 14- سابقه هر نوع بيمارى كه بيمار را در طبقه حاملگى با خطر زياد قرار دهد از قبيل بيماريهاى قلبى – ديابت – كليه، بيماريهاى كليه – اختلالات RH – سل – راشى تيسم قد كمتر از 15 سانتيمتر و غيره 16- وجود RH منفى در مادرانى كه شوهر RH مثبت دارد. 17- حاملگى اول زا (كمتر از 15 سال و بالاتر از 35 سال). 18- سابقه حاملگى غيرطبيعى و يا سقطهاى مكرر و يا سابقه نازايى 19- نمايش غيرطبيعى جنين و چند قلويى. 20- عدم تطابق سن حاملگى با اندازه رحم.
فصل دوم
وظايف ماماها در حين وضع حمل
۱- بررسى چگونگى دردهاى زايمان از لحاظ تعداد – طول مدت و فواصل بين آنها و نحوه طبيعى يا غيرطبيعى بودن آن. 2- شنيدن صداى قلب جنين از لحاظ تعداد و منظم بودن آن 3- تعيين اندازه رحم و تطبيق آن با سن حاملگى و تشخيص زايمانهاى قبل از موقع. 4- تعيين نمايش جنين با معاينه خارجى و انجام مانرهاى لئوپولد (تعيين اندازه رحم – محل قرار رفتن پشت جنين – آنگاژه شدن نمايش) 5- اندازهگيرى فشار خون – وجود يا عدم ورم اندامها 6- گزارش وجود يا عدم خونريزى مهبلى 7- انجام معاينه مهبلى در صورت وجود دردهاى زايمانى – مشاهده لكه بينى و يا خروج موكوس دهانه رحم در زايمان به موقع و تاييد نمايش در صورت امكان تعيين وضعيت (Position) جنين و قرار (STATION) نمايش. 8- دستور بسترى شدن بيمار به منظور انجام زايمان در زايمان به موقع در صورت وجود شرايط مناسب افاسمان (نازك شدن دهانه زهدان) و ديلاتاسيون دهانه رحم همراه با دردهاى منظو و علامت لكه بينى و خروج موكوس دهانه رحم). 9- دستور آماده كردن زائو از نقطه نظرتراشيدن موهاى زهار (SHAVE) و تنقيه. 10- تحت نظر گرفتن زائو و امتحانات مكرر و انجام مراقبتهاى حين زايمان كه عبارتند از كنترل مكرر فشار خون و نبض – ثبت چگونگى دردهاى زايمان از نظر تعداد – فواصل و طول مدت آن – كنترل درجه حرارت در زايمانهاى طولانى – ثبت ضربانات قلب جنين – ميزان افاسمان و ديلاتاسيون دهانه زهدان – ساعت پاره شدن كيسه آب و بطور كلى تشخيص چگونگى پيشرفت زايمان و ادامه مراقبتهاى فوق تا زمانيكه زايمان بنحو طبيعى پيشرفت نموده و زايمان خاتمه يابد. 11- انجام زايمان طبيعى و اجراى مراقبتهاى لازم. 12- ثبت نتايج معاينات و پيشرفت زايمانى در فرم شماره 4
فصل سوم
موارديكه ماما موظف است پزشك را ببالين زائو فرا خواند
1- نمايش غير از قله سر VERTEX 2- نشنيدن صداى قلب جنين يا نامرتب بودن صداى قلب جنين و يا تعداد ضربان كمتر از 100 و يا بيش از 160 باشد. 3- پيدايش علائم زجر جنين نظير دفع مكونيوم 4- زايمان پيش از موقع (كمتر از 36 هفتگى) 5- خونريزى مهبلى در حين زايمان (باستثناء لكه بينى) 6- پارگى كيسه آب بيش از 12 ساعت. 7- وجود تب در شروع دردهاى زايمانى و يا بروز تب شديد در حين زايمان. 8- وجود ضايعات غيرطبيعى مهبلى (تومور و غيره) كه مانع زايمان طبيعى گردد و يا تنگى واضح لگن. 9- پايين افتادن بند ناف PROLAPS 10- طولانى شدن زايمان (بيش از 16 ساعت براى اول زا و بيش از 12 ساعت براى چندزا) 11- وجود يا بروز فشار خون بالا و حملات تشنجى 12- سقوط فشار خون مادر و زياد شدن ضربانات نبض مادر و بروز علائم شوك در مادر 13- بيمارى مادر (موارد ذكر شده در بند د) باستثناء نموداريكه قبلاً توسط پزشك درمان شده و زائو مجدداً بماما برگشت داده شده باشد. 14- ضعف مفطر بيمار در هنگام زايمان 15- پارگى خوبخود رحم در حين باردارى و يا در حين زايمان. 16- هر گاه مرحله دوم زايمان پيش از دو ساعت طول كشيد و خروج جنين بدلائلى به تأخير افتد.
فصل چهارم
وظايف ماما پس از وضع حمل
1- اندازهگيرى درجه حرارت و نبض مادر 2- ميزان INVOLUTION يا برگشت رحم بحال اوليه 3- مشاهده لوش (ترشحات پس از زايمان) و كيفيت بوى آن. 4- معاينه پستانها 5- برسى چگونگى دفع ادرار و مدفوع 6- وجود پس درد 7- دستور مراقبتهاى لازم در مورد نوزاد و مراقبتهاى بهداشتى خود مادر. موارديكه بايد به پزشك ارجاع شود 1- تب و لرز پس از 24 ساعت 2- خونريزى خارج از اندازه 3- عدم انولوسيون (برگشت رحم بحال عادى) 4- تشرحات غيرطبيعى و بدبو 5- تروم و سرخى دردناك پستانها 6- عدم توانايى دفع ادرار پس از 12 ساعت و تكرر ادرار در صورتيكه هرماه با سوزش باشد. 7- اختلالات و يا نقص موضعى و يا غيرطبيعى بودن پستان بطوريكه مانع شيردادن نوزاد شود. 8- تورم پا و يا هر دو پاى مادر. تبصره 1- در نقاطى كه موسسات درمانى مجهز (بتصويب وزارت بهدارى) وجود نداشته باشد 0برطبق اعلام وزارت بهدارى) فقط در آن محلها انجام زايمان در خارج از مراكز زايمانى بلامانع است. در اين موارد مسئوليت زايمانى و رعايت حفظ سلامت مادر و نوزاد كلاً بعهده ماما بوده و در اينگونه موارد لازم است كه ماما وسايل و داروهاى مجاز را كه ذيلاً ذكر خواهد شد همراه داشته باشد. وسايل لازم عبارتند از: كيف مخصوص مامايى شامل دستگاه فشار خون – گوش طبى – فيتوسكوپ يا گوشى شنيدن صداى قلب جنين لنژاستريل – دستكش استريل – پنس بند ناف – هموستات استريل – پنس جفت جهت شستشو – قيچى استريل به تعداد كافى و محلول ضدعفونى كننده به ميزان كافى – سرنگ استريل به تعداد كافى – دماسنج طبى – پوار – پارچه استريل جهت تميز كردن دهان بچه – ترازوى مخصوص و متر – گازاستريل – نوار بهداشتى PAD -سوند استريل مثانه – وسيله تنقيه داروهاى لازم – مترژين – ارگونوين اكسى توسين – قطره چسمى نوزاد – كه فقط بايستى پس از زايمان در صورت لزوم تجويز شود. وزارت بهدارى موظف است داروهاى فوقالذكر را به ميزان كافى با نرخ رسمى در اختيار اين گونه ماماها قرار دهد. ماماها حق فروش اين داروها را به بيمار نداشته و بهيچوجه حق نسخه نويسى ندارند. در اينگونه موارد ماماها موظفند كه ليست زايمانهايى را كه در منازل انجام داده اند با نرخ مشخصات كامل طبق فرم شماره 8 همه ماهه تكميل و به سازمان منطقها ى مربوطه ارسال دارند و يك نسخه آن را جزء مدارك خود نگهدارى نمايند. آييننامه شرح وظايف ماماها به موجب بخشنامه شماره 5352 مورخ 25/8/1361 وزير بهدارى به سازمانهاى منطقه اى بهدارى استانها ابلاغ شده است.
دانلود فایل :
